Spory o wynagrodzenie za nadgodziny to jeden z najczęstszych tematów, z jakimi zwracają się do nas klienci. Niestety, dochodzenie zapłaty za przepracowane godziny nadliczbowe przed sądem pracy bywa trudne, a sukces wymaga odpowiedniego przygotowania i dokumentacji.

W tym artykule wyjaśniamy, jak zgodnie z prawem wygląda praca w godzinach nadliczbowych w Niemczech, kiedy pracodawca może jej wymagać oraz jak ją udowodnić.

Czym są nadgodziny według niemieckiego prawa pracy?

Za nadgodziny (Überstunden) uważa się każdą pracę wykraczającą poza standardowy dzienny czas pracy – zazwyczaj 8 godzin dziennie. Ale nie każda praca “po godzinach” automatycznie daje prawo do dodatkowego wynagrodzenia.

Nadgodziny muszą być:
• zlecone przez pracodawcę (bezpośrednio lub pośrednio),
• konieczne do wykonania pracy, której nie da się wykonać w normalnym czasie pracy.

Przykład:
Pracodawca zleca pracownikowi zadanie, które z góry wiadomo, że nie zmieści się w 8 godzinach (np. sprzątnięcie 30 pokoi hotelowych). Pracownik może domagać się zapłaty za czas, który musiał przepracować dodatkowo, aby wykonać zadanie.

Kiedy pracodawca może wymagać nadgodzin?

Pracodawca może zażądać pracy po godzinach, jeśli istnieje ważny interes zakładu pracy, np. nagłe zlecenie, terminowe zadanie, awaria. Nie wolno jednak nadużywać tego prawa ani planować regularnych nadgodzin. Obowiązuje zasada równego traktowania – osoby w trudniejszej sytuacji (np. rodzice małych dzieci, osoby z niepełnosprawnością) powinny być zwalniane z obowiązku nadgodzin.

Dokumentowanie nadgodzin – klucz do sukcesu w sądzie

Aby skutecznie dochodzić zapłaty za nadgodziny, pracownik musi je udowodnić.

Co trzeba udokumentować?
• Dzień pracy
• Godzinę rozpoczęcia i zakończenia
• Długość przerwy
• Potwierdzenie, że praca została zlecona przez pracodawcę

Przykład zapisu:
– 2 marca 2025 r., praca od 08:00 do 17:00, przerwa 30 min → 8,5 godziny netto
– 3 maja 2025 r., praca od 07:00 do 17:30, przerwa 30 min → 10 godz. netto

Zalecamy prowadzenie własnej tabeli lub dziennika czasu pracy, nawet jeśli firma używa elektronicznych systemów.

Wynagrodzenie za nadgodziny – ile i kiedy?

Jeśli w umowie nie ustalono inaczej, za nadgodziny obowiązuje normalna stawka godzinowa. Tylko w niektórych branżach (np. budownictwo, opieka, logistyka) obowiązują dodatki – jeśli przewiduje to układ zbiorowy.

Uwaga na tzw. „termine zawite” (Ausschlussfristen):
Jeśli pracownik nie zgłosi roszczenia o zapłatę nadgodzin w określonym terminie (np. 3 miesiące od końca miesiąca), może je utracić – nawet jeśli ma rację. Te terminy często są zapisane w umowie o pracę.

Ile można maksymalnie pracować?
• 8 godzin dziennie to norma prawna.
• W wyjątkowych przypadkach dozwolone jest do 10 godzin dziennie, ale:
– średnia z 6 miesięcy nie może przekroczyć 8 godzin dziennie.
– sobota liczy się jako dzień pracujący!

Co jeśli nie da się wszystkiego dokładnie obliczyć?

Jeśli część nadgodzin nie może być precyzyjnie udowodniona, sąd może dokonać szacunkowej oceny, na podstawie wiarygodnych danych, zeznań i charakteru pracy. Dlatego każda forma dokumentacji ma znaczenie – nawet odręczne notatki czy screeny z komunikatorów.

Potrzebujesz pomocy z nadgodzinami?

Jeśli Twój pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia za nadgodziny – możemy pomóc.

Przeanalizujemy Twoją umowę, terminy i dokumentację. W razie potrzeby – wystąpimy w Twoim imieniu na drodze sądowej.

Napisz do nas: sekretariat@polska-kanzlei.de

Pobierz nasz darmowy arkusz do ewidencji nadgodzin

Arkusz ewidencji nadgodzin do pobrania: